1/72 Diorama: Polenfeldzug, Heiligenbeil 1939 [WIP]

[Roy vd M.]

Inleiding
Nadat ik mijn Dornier 17 had aangeschaft, was het zoeken naar een mooi kleurenschema en een interessante setting. De eerste keuze was Heiligenbeil, 1939, het (voor-) begin van de Tweede Wereldoorlog. Er werden voertuigen aangeschaft van 1939 of eerder. Een hangar werd aangeschaft en in elkaar gezet maar deze bleek in Heiligenbeil niet voorhanden. Een intensieve zoektocht leidde tot de conclusie dat er geen museum was met bruikbare foto's voor het natuurgetrouw namaken van een hangar uit 1939, voor zover te linken aan een bekende Dornier 17. Restanten waren nauwelijks te vinden, ten gevolge van bombardementen en afbraak. In bijvoorbeeld Sint-Truiden was ten tijde van de Dornier 17-inzet nog geen hangar gebouwd, blijkt uit correspondentie met een medewerker van het Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem.

Het type Dornier 17 was eigenlijk in 1941 al verouderd en werd toen naar Griekenland, Kroatië en Finland gestuurd om daar niet met de geavanceerdere antivliegtuigsystemen geconfronteerd te worden. Veel 17's werden gebruikt als trainingstoestel.

Fliegerhorst Heiligenbeil
Uiteindelijk kwam ik toch weer terug uit bij Heiligenbeil. Vroeger stonden daar acht hangars, van middelgroot tot zeer groot. Er staan nog twee exemplaren overeind en veel details zijn bewaard gebleven. De afgelopen week heb ik uitgebreid gecorrespondeerd met een medewerker van het stadsmuseum van Mamonovo in Rusland (vroeger: Heiligenbeil, Oost-Pruisen) en ik werd in toenemende mate positief over de mogelijkheden om het diorama te situeren bij deze hangar:

(Copyright G-Avia, reference purposes only, picture will be deleted upon first request).

Op de foto niet te zien want er staat een gebouw voor (=de laagbouw met die pilaren), maar de schuifdeuren zijn nog helemaal intact. De Russen hebben er, voor Russen nogal a-typisch, voor gekozen de hangar niet te slopen of om te bouwen. Het belangrijkste wat er lijkt te zijn gebeurd is vervanging van de ruiten door schrootjes. Een ideaal onderwerp dus om na te maken en aan te vullen met fantasiebeelden.

Het diorama
Onderwerp is dus een deel van de hangar waar de Dornier in geparkeerd zal staan. Het interieur zal volledig gedetailleerd worden. Naast de Dornier zal er een Messerschmitt 108 trainer in de hangar staan. Het exterieur van de hangar zal worden weergegeven plus een deel van de betonnen platen ervoor en het gras erlangs. Daarop staan onder andere een Opel tankwagen, een Mercedes brandweerwagen en een Adler Kübelwagen geparkeerd. Er ligt wat rommel in een hoek van de zijkant van de hangar en door de ramen kunnen de gedetailleerde werkplaatsen worden bekeken met een doorkijkje naar de hangar waar de vliegtuigen staan. Elk van de vier kanten zal een volledig ander uitzicht tonen:

- West: voertuigen + zijkant hangar met doorkijkjes. Wat rommel tegen de muur. Ook is de toren gezien, die van binnen en buiten gedetailleerd zal worden.
- Zuid: openstaande deuren hangar met zicht op de vliegtuigen.
- Oost: Dwarsdoorsnede hangar met zicht op de vliegtuigen en de werkplaatsen achter.
- Noord: Misschien wat rommel tegen de muur, als dat aan de westkant te veel zou worden. Doorkijkje naar werkplaatsen en eventueel zelfs naar de vliegtuigen (zeker door de ruitjes bovenaan).

Ik verwacht en hoop dat de oppervlakte 100x90 centimeter wordt. De echte hangar is immens groot en op deze manier kan er een goed beeld worden gekregen; de diepte wordt gebruikt. Om een idee te geven: als de gehele breedte van de hangar zou worden weergegeven, zou alleen dat al 130 centimeter lang worden (in werkelijkheid: 94 meter) en dat is dan van muur tot muur, zonder buitenwereld.

Een grafische visie op het diorama zal ik te zijner tijd posten.

Bezoek aan Rusland
In overleg met het stadsmuseum van Mamonovo, zal ik deze hangar gaan bezoeken en vele honderden foto's maken.

Ik heb inmiddels veel foto's van de hangar in bezit en het ziet er veelbelovend uit. Ik heb ontzettend veel zin in mijn bezoek en zie erg vooruit naar het beginnen met dit diorama. Eerst maar eens verder met De Dornier.

Vragen staat vrij


Voertuigen op diorama
De voertuigen moeten in 1939 afgeleverd kunnen zijn aan Heiligenbeil, Oost-Pruisen. Een aantal valt af:

- Mercedes-Benz L1500S (vanaf 1941).
- Opel Blitz stafwagen (vanaf tweede helft 1939).
- Opel Blitz tankwagen (vanaf 1941).

Wel:

Dornier Do 17Z


Messerschmitt BF108


Compressorkar


Vomag Omnibus


Adler Kübelwagen


Opel Blitz


Famo met draaikraan.
Wat betreft kraan, zie hier.


Hanomag SS55



Hanomag SS sleepwagen voor bommenwerpers
Bron 1: Vanaf 1936
Bron 2: instructies kit. De SSA-100 werd vanaf 1936 gebouwd, de SS-100 Gigant vanaf 1937.


Mercedes-Benz LG 3000 tankwagen


BR 86 locomotief:

 

[Erwin]

Dacht dat ik veel over had voor modelbouw en realiteit maar een extra reis plannen naar Rusland om een hangar te gaan bekijken die deel moet uitmaken van een diorama.......ja man, dat is een enorme inzet hoor, hoedje af.
Ik wens je dan ook reeds op voorhand veel succes met je zoektocht en ik kijk natuurlijk uit naar de vele foto's die je er hopelijk zal maken.

 

[Beyond]

Van opoffering gesproken ...
Respect voor wat je gaat doen enkel en alleen om je dio te kunnen bouwen naar de werkelijkheid.
Veel suk6 en plezier tijdens je trip, ook al duurt het nog even

 

[Roy vd M.]

Dank voor jullie reacties Erwin en Xavier. Ik zal proberen toe te lichten waarom ik naar Rusland vlieg.

Het is inderdaad wel wat moeite die ervoor wordt gedaan, maar voor mij valt dat in het niet bij het voorrecht een realistisch diorama met respect voor de geschiedenis te kunnen maken. "Die muur stond zo, zie ik, dus ik hoef het niet te gokken dat hij wellicht zo stond". Beetje vreemd misschien, maar zo steek ik in elkaar.

Dit diorama wordt deels een fantasie, want ik weet helemaal niet of er in 1939 in Heiligenbeil een Mercedes L3500 rond reed in rode brandweerwagenuitvoering, en ik weet al helemaal niet of er een getordeerd stabilo tegen de muur aan de achterzijde van de hangar stond. Zelfs weet ik niet zeker of er in die hoek of in die hoek een werkplaats stond, en welke machines en gereedschappen daar dan stonden. Die dingen kan ik prima erbij bedenken en dat vind ik geweldig, maar ik zie zelf een groot verschil met gebouwen die beschikbaar zijn na al die jaren, waarbij ik de gelegenheid kan krijgen ze te aanschouwen, bestuderen, fotograferen en in kaart te brengen. Ik vind dat ik die gelegenheid moet pakken, om een zo kloppend mogelijk plaatje te verkrijgen. De rest kán zijn geweest, maar hiervan weet ik zeker dát het is geweest.

Daarbij komt dat dit een langdurend project is dat vele, vele honderden uren zal kosten en dat wil ik alleen maar doen op een zo goed mogelijke basis. Dat de basis in Heiligenbeil zo goed is, had ik nooit durven dromen; vooral omdat er op het internet zo weinig foto's van beschikbaar zijn (drie stuks) over hoe de situatie nu is.

Ik hoop dat ik het zo een beetje goed heb uitgelegd (de museummedewerker in Mamonovo vond het denk ik ook eerst wat moeilijk te geloven ("if you are really serious about flying to us....")

 

[coachke]

Zo kennen we onze Roy toch weer he alles voor over en Roy het is niet de eerste keer he dat je dat doet he ?Veel succes endoe het goed ginder he
Marc

 

[Roy vd M.]

Inderdaad, een paar jaar geleden ben ik naar Hendon (Londen) gegaan om foto's te maken van de Heinkel 111 die daar staat, een van de twee overgebleven exemplaren. Ook daar werd ik hartelijk ontvangen en als bijkomstig voordeel had ik daar dat ik kon genieten van wellicht het mooiste en beste luchtvaartmuseum ter wereld.

Nu heb ik ook weer een interessant bezoek in het vooruitzicht, ik ben nooit eerder in het voormalige Oost-Pruisen geweest. Er schijnen nog behoorlijk wat restanten te zijn van de jaren '30-'40-periode. Maar ook het Russische aspect vind ik erg interessant, vooral het bekijken van de dingen vanuit Russisch perspectief. Immers, wij Nederlanders (en waarschijnlijk geldt hetzelfde voor de Vlamingen) zijn precies zo onderhevig aan de negatieve propaganda over Rusland als waar die propaganda ons voor waarschuwt, te weten hetgeen in Rusland zou gebeuren en gezegd worden. Ik wil het ook wel eens vanuit Russisch perspectief zien.

 

[coachke]

Ja Roy dat is zeker en vast waar van kind af aan is het hier ingepompt over Rusland en zelfs in onze legerdienst werden we gewaarschuwd voor de Provo dat moesten we direct melden als we zo een Russische auto zagen ( heb mijn dienst in Arrolsen gedaan niet ver van oost Duitsland , we zijn ook de muur of oost Duitse zone gaan bezichtigen )
Marc

 

[PeiperJ]

Wauw ,zal een prachtige trip worden Roy ,geniet ervan en succes!

 

[Roy vd M.]

@Marc: dat bedoel ik! Maar het zo 'objectief' geziene nieuws, in elk geval in Nederland, is net zo erg als dat in Rusland volgens mij. Ik ben hier in Nederland denk ik een van de weinigen die het eens is met het Rusland-standpunt over de Krim. Mensen zijn geneigd om niet zelf na te denken en bij alles eigen vraagtekens te zetten alvorens iets voor waar aan te nemen. De media kauwen het voor en het wordt dan geloofd. 'Als de nieuwslezeres van het journaal het zegt, dan klopt het ook'. Lang niet altijd... en dat bedoel ik met propaganda voor het westen. Wij denken dat wij dat niet doen, dat propaganda iets exotisch is wat ze in Rusland, China of op Cuba hebben.... maar wij hebben het precies zo. En net zoals de Russen, Chinezen en Cubanen hebben wij het zelf niet in de gaten.

Maar he, sorry voor de politieke noot in mijn topic, ik zal het niet meer doen

@Filip: dat denk ik ook, het zal zeker leerzaam worden. En ik ben ultra-nieuwsgierig wat zich in bepaalde ruimtes bevindt en of het zo goed bruikbaar zal zijn als ik hoop. Ik heb al foto's gezien van heer-lij-ke ruimtes zoals een garage voor een voertuig... met Duitse teksten als "Türen und Fenster offnen" etc. etc., helaas bleken die later van een bijgebouwtje. En anders dan in de film, waar de waarheid iets mooier kan worden gemaakt en zo'n ruimte bij de hangar kan worden betrokken, ga ik dat hier niet doen. Alles wordt zoals ik het in Heiligenbeil/Mamonovo ga aantreffen. Daarom ben ik zo ontzettend nieuwsgierig, want wát ik er ga aantreffen daar zal ik het mee moeten doen. Maar daar gaat mijn fantasie (en die van jullie, hopelijk) wel wat mee kunnen doen

Aan degenen die reageren: dank voor jullie positiviteit hierover! Ik had ergens een beetje gevreesd dat jullie zouden denken/vinden/schrijven dat het project een beetje hautain is. 'Wie denkt die Roy wel dat hij is, om naar Rusland te vliegen voor modelbouw'... zoiets. Ben blij dat jullie het positief oppakken. Nog een poging tot uitleg: als ik die volle 100% energie, vele maanden lang, in zo'n project ga stoppen dan wil ik dat de basis klopt. Klopt 'ie niet namelijk, dan blijft het project steken, dan denk ik op een gegeven moment 'laat ook maar, het slaat toch nergens op' terwijl ik nu precies het tegenovergestelde heb. Ik denk een prachtige voorstelling in mijn hoofd te hebben die ook nog eens onderbouwd kan worden met bewijzen en feiten.

Hopelijk zo nog iets beter toegelicht

 

[Roy vd M.]

Een impressie van hoe de zuidzijde er ongeveer uit zou kunnen gaan zien (BF108 ontbreekt omdat het anders wel erg onduidelijk zou worden in zwartwit):

 

[Beyond]

Ga je de Dornier binnen zetten?
Hopelijk zal er nog iets te zien zijn van je cockpit?

 

[Roy vd M.]

Als je die tekening vergelijkt met de foto aan het begin van het topic, kun je ook een goede indruk krijgen van hoe groot deze hangar is.

De breedte van de poort is ongeveer 69 meter, wat inhoudt dat er nét geen vier Dornier 17 bommenwerpers tip aan tip naast elkaar kunnen staan. Erg indrukwekkend, want dit zijn toch geen kleine vliegtuigen...

 

[Roy vd M.]

Ga je de Dornier binnen zetten?
Hopelijk zal er nog iets te zien zijn van je cockpit?

Ik weet nog niet zeker of ik hem binnen ga zetten, maar waarschijnlijk wel; eigenlijk dwingt de grootte van de hangar zoals ik die wil weergeven mij ertoe (anders wordt het diorama nagenoeg onhandelbaar). De diepte zou dan van 1 meter ongeveer 1 meter 15 moeten worden.

Maar maak je geen zorgen, het interieur zal zeker te zien zijn vanaf de oostkant van het diorama, ook al staat het vliegtuig binnen. Aan de oostzijde is de hangar helemaal opengewerkt, dus je kijkt schuin naar beneden de Dornier in. Bovendien ga ik het vliegtuig niet vastzetten, zodat het -zo gewenst- altijd van dichtbij bekeken kan worden.

 

[Roy vd M.]

De breedte van de poort is ongeveer 69 meter, wat inhoudt dat er nét geen vier Dornier 17 bommenwerpers tip aan tip naast elkaar kunnen staan. Erg indrukwekkend, want dit zijn toch geen kleine vliegtuigen...

Anderzijds kan er net één Boeing 787 Dreamliner in (spanwijdte 60 meter), om toch een idee te geven van hoe groot sommige vliegtuigen tegenwoordig zijn. Met 'in' bedoel ik dan niet 'helemaal overdekt', want de lengte van de Boeing is 68 meter terwijl de diepte van de hangar 'slechts' 41 meter is.

Allemaal leuke weetjes (vooral zelf vind ik ze leuk, hopelijk zijn ze voor jullie niet te vermoeiend ) maar nu is het tijd om het bedje op te zoeken.

 

[Danny_Jeurissen]

Tja als men de puntjes op de I wil zetten moet men er toch echt iets voor over hebben hè trouwens een top schets die je daar hebt gemaakt Roy ik werk ook op deze manier eerst alles uittekenen voor we de volgende stap zetten...

 

[Erwin]

Als je eventueel zou opteren om nog een vliegtuig binnen te zetten denk dan misschien eens aan een liaison of een tweedekker waarbij ik denk aan een Fieseler Storch, Hs 123, Hs 126 wat types zijn die toen gebruikt werden, zelfs bij de inval in onze Lage Landen in 1940.
Een Pools toestel zoals een PZL kan ook natuurlijk of zelfs een civiel RWD type.

 

[Silenoz]

@Marc: dat bedoel ik! Maar het zo 'objectief' geziene nieuws, in elk geval in Nederland, is net zo erg als dat in Rusland volgens mij. Ik ben hier in Nederland denk ik een van de weinigen die het eens is met het Rusland-standpunt over de Krim. Mensen zijn geneigd om niet zelf na te denken en bij alles eigen vraagtekens te zetten alvorens iets voor waar aan te nemen. De media kauwen het voor en het wordt dan geloofd. 'Als de nieuwslezeres van het journaal het zegt, dan klopt het ook'. Lang niet altijd... en dat bedoel ik met propaganda voor het westen. Wij denken dat wij dat niet doen, dat propaganda iets exotisch is wat ze in Rusland, China of op Cuba hebben.... maar wij hebben het precies zo. En net zoals de Russen, Chinezen en Cubanen hebben wij het zelf niet in de gaten.

Maar he, sorry voor de politieke noot in mijn topic, ik zal het niet meer doen

100% gelijk hierin... hetgeen ze voorlezen in het nieuws en hetgeen gebeurt in de wereld zijn net twee verschillende zaken. net of journalisten ons dom/onwetend willen houden, of zelf niks meer willen uitzoeken (onderzoeksjournalisme met uitsterven bedreigd) en hoe langer je het nieuws volgt hoe duidelijker het wordt, vooral op lange termijn dat ze zich continu tegenspreken... Jammer genoeg heeft het grote deel van de mensen dit niet door of wil het niet doorhebben... nu ja, ik kan erin komen, hoe minder je weet, hoe minder zorgen je je maakt. laatst had ik er met mijn dokter een pittige discussie over, ie vroeg of ik regelmatig de krant las, en ik zei, nooit eigenlijk, er staat enkel zever in en halve waarheden of complete leugens, en om iets te lezen over een bekende vlaming die een scheet gelaten heeft dat boeit me niet... ie fronste eens zijn wenkbrauwen, maar gaf me wel gelijk...

Ontopic:

Schitterend project, maar ben je niet bang dat het gebouw een te grote afleiding gaat worden van de bommenwerper zo? misschien is het een optie om de bommenwerper ervoor te zetten, de hangar met bijgebouw schuin erachter en in de driehoek die zo open blijft van de hangar een ME-108 of zo te plaatsen. Geniet sowieso van de trip naar het vliegveld en dichter bij de levende geschiedenis kan je sowieso niet komen...

Hier nog een voorbeeld van hoe Aitor Azkue het ooit gedaan heeft:

 

[Roy vd M.]

@Danny: dank voor de hartelijke woorden. Ik ben het helemaal met je eens; en merci voor het compliment over de schets; daar ben ik toch ook wel een uur mee bezig geweest!

@Erwin: er komt al een Messerschmitt 108 binnen te staan, een trainertje. Dat heb ik een paar weken geleden in Nieuwegein gekocht, kende eigenlijk het hele type niet eens maar liet me ter plekke adviseren. Daar zit een Oost-Pruisische decalvariant bij waarbij uitdrukkelijk staat "precieze standplaats onbekend", ideaal dus voor mijn project.

De Storch heb ik al te vaak op diorama's gezien en vind ik bovendien een betrekkelijk lelijk vliegtuig (wat niet meteen wil zeggen dat het geen mooi model zou kunnen vormen, dat terzijde), de Henschel 123 vind ik zelf wat lomp en gedrongen maar je Henschel 126-optie vind ik eigenlijk wel wat! Ik zal dat in het achterhoofd houden voor het geval er redelijkerwijze plaats zal blijken te zijn voor drie vliegtuigen.

Wat de Poolse kisten betreft, denk ik dat dat wellicht minder realistisch is omdat het diorama zich afspeelt in de eerste week, of de eerste weken, van de oorlog. Zo heel veel Poolse vliegtuigen zullen op dat moment nog niet in beslag zijn genomen vermoed ik.

@Silenoz: leuk dat je het daarover met me eens bent. We behoren tot een absolute minderheid!

Schitterend project, maar ben je niet bang dat het gebouw een te grote afleiding gaat worden van de bommenwerper zo?

Je attendeert me op een stukje dat ik was vergeten te schrijven in mijn introductie.

In mijn belevingswereld bestaan er grofweg twee soorten diorama's in de modelbouw, die ik gemakshalve zal noemen:

A. De "centraaldiorama's"
B. De "panorama-diorama's" (betere term: "paniorama's?")

Waarschijnlijk zijn er betere termen voor te bedenken, maar goed.

Centraaldiorama's
In een centraaldiorama bouwt de modelbouwer een model dat het centrum, het middelpunt van aandacht zal worden van het uiteindelijke diorama. Vaak wordt een bepaalde grappige, bijzondere of opmerkelijke gebeurtenis (vaak fantasie) weergegeven. Het is een tafereeltje van bescheiden omvang, waarbij meestal al na een paar seconden voor de kijker duidelijk is welk verhaal verteld wordt.

Voorbeeld: de modelbouwer maakt een Panther tank, plaatst deze op een stuk grondplaat dat 150% zo groot is als de tank zelf, en plaatst wat schapen of geiten vóór de tank. Op de tank zelf zit de bemanning rustig een sigaretje te roken, wachtend tot de schapen voorbij gelopen zijn. Het idee zal al eens uitgevoerd zijn, neem ik aan.

Een ander voorbeeld is, de modelbouwer die een tank heeft gebouwd en die in perspectief wil plaatsen qua afmetingen etc. Het leuke werk was dat van de tank bouwen, het diorama is eigenlijk bijzaak. Maar de bouwer weet wel dat als hij een dioramasetting aflevert, de kijker op beurzen, shows en wedstrijden gemiddeld toch iets langer geboeid wordt. Hij plaatst de tank op een kleine ondergrond, maakt wat sporen van tracks, plant hier en daar wat gras en plant een verkeersbord met daarop de gevleugelde term "Berlin") in de grond; klaar.

Een tweetal bekende trucs om de kijker wat langer te boeien, zijn 1) om muren, weggetjes etc. niet recht op de grondplaat te plaatsen, maar iets schuin; en 2) om hoogteverschillen aan te brengen, zoals een greppel langs de weg waar de tank overheen rijdt of juist een heuveltje (daarom ben ik zo blij met de toren!).

In alle centraaldiorama's staat één groot onderdeel centraal, zoals een vliegtuig op een grasstrip of een soldaat in het veld. Ik schat in dat zo'n 99% van de diorama's tot deze categorie behoren.

Voorbeelden van centraaldiorama's, zoals ik deze zag in Telford 2014:


















Panorama-diorama's
Panorama-diorama's zijn (zoals ik het zie) heel iets anders. Het oppervlak is veel groter, het aantal onderwerpen is veel groter dan bij centraaldiorama's. Op Panorama-diorama's valt altijd veel te zien, zitten doorgaans (al dan niet leuke) grapjes verstopt, is het de bedoeling van de maker dat je blijft kijken en elke keer iets nieuws ontdekt.

Hier staat normaal gesproken niet één onderwerp centraal, maar vertelt elk onderdeel van het diorama zijn eigen, kleine verhaaltje. Samen moeten ze een boeiende vertelling van diverse subverhaaltjes vormen, waarbij het grote beeld liefst op de een of andere manier indrukwekkend is.

Voorbeelden van panoramadiorama's zoals ik die zag in Telford 2014:







-###-

Er zijn natuurlijk ook hybride diorama's. Hierboven geef je in je bericht zelf al een werkelijk prachtig voorbeeld, gemaakt door een van de beste dioramabouwers ter wereld.

Ik denk dat het de bedoeling is dat de Heinkel 219 het centrale onderdeel is. Toch vind ik het geen 'centraaldiorama' omdat er zoveel meer te zien is: er ligt een complete (!) vleugel van een andere Heinkel 219 (zo te zien) in de hoek, waar nog een compleet vliegtuig onder ligt, met allerlei vaten die de aandacht trekken, leuke eigenaardigheden zoals de strandstoel en het afgekoppelde motorblok van de Uhu, nog twee vleugels tegen de muur (waarschijnlijk van de jager vooraan in beeld)... van alles en nog wat. Het valt me nog mee dat er geen muizen op de spanten van de hangar aan een blokje kaas zitten te knabbelen. Of misschien heeft hij die verstopt en kun je ze alleen zien als je het diorama van achteren bekijkt. Oftewel... zoveel te zien, elke keer iets nieuws te ontdekken.

-###-

Het is dus uitdrukkelijk niet (meer) de bedoeling dat de Dornier de aandacht gaat trekken. Oorspronkelijk was dat het wel, toen ik als diorama in gedachte had dat er een grasveld moest komen met daarop het vliegtuig en een tankwagen erbij. Dat zou een typisch voorbeeld zijn van wat ik een centraaldiorama noem. Inmiddels is die gedachte omgeschakeld, eigenlijk vanaf het moment dat ik in Nieuwegein die hangar vond en vervolgens de zoektocht startte naar een realistische hangarsituatie.

Voor mij wordt de bommenwerper binnen het diorama dus even belangrijk als de Adler Kübel, zelfs even belangrijk als de Oost-Pruisische herder die met gespitste oren vanaf een afstandje een kat ziet zitten die naar boven kijkt en daar op de spanten van de hangar die muis van een blokje kaas ziet snoepen. De onderwerpen moeten als het ware één geheel vormen dat uitnodigt tot (zo lang mogelijk blijven) kijken.

misschien is het een optie om de bommenwerper ervoor te zetten, de hangar met bijgebouw schuin erachter en in de driehoek die zo open blijft van de hangar een ME-108 of zo te plaatsen.

Ik zal binnenkort een getekend bovenaanzichtje posten waarop te zien zal zijn wat ik van plan ben. Jouw idee is op zich interessant, maar zou betekenen dat ik afstand zou moeten doen van een stuk hangardiepte en die wil ik graag tonen om ten minste drie redenen:

1) Om een indruk te krijgen van de grootte van het gebouw (er komt trouwens een foto bij te hangen van de echte hangar in zijn volle breedte, zodat men nog een betere indruk krijgt van het geheel);
2) Om de werkplaatsen te kunnen maken, met bijbehorende details;
3) Om een achterzijde te hebben, zodat het diorama van drie kanten bezien muren heeft en niet slechts van twee kanten. Immers, ook met de ruimte buiten die muren wil ik iets gaan doen. Er komen voertuigen en er komen, ongeveer à la het diorama van Azkue, wat ongebruikte voorwerpen op te staan.

Geniet sowieso van de trip naar het vliegveld en dichter bij de levende geschiedenis kan je sowieso niet komen...

Hartelijk dank, je vat de essentie goed samen!

 

[amazone]

veel suc6 ron het schetsje ziet er veel belovend uit

 

[Roy vd M.]

Dank je wel Amazone, leuk dat je dit -ondanks het niet-nautische onderwerp- toch volgt.