Follow along with the video below to see how to install our site as a web app on your home screen.
Opmerking: This feature may not be available in some browsers.
prachtig gevonden en een meerwaarde aan en al heel mooi geheel grt Pascal
Aris schreef me per PM het volgende, dat ik in iets andere woorden heb gezet om het toegankelijker te maken:
Normaal gesproken stopt een tram met de instapdeuren tegenover het wachthokje.
In die tijd reden er ook trams met een middenbalkon. Stel je beeldt de tram af als gestopt bij het wachthokje. In dat geval zou de trambestuurder de tram met de voorste instapdeur ter hoogte van het tramhokje laten stoppen. Op die manier konden de mensen in het hokje meteen de tram in stappen met zo weinig mogelijk last van de regen, wind en dergelijke.
In die tijd was een wachthokje meestal enkel bestemd voor de passagiers eerste klasse. Ofwel, de passagiers eerste klasse waren de eersten die door de voorste deur instapten, en de enigen die bij de voorste deur mochten uitstappen. Als ze wat te laat waren, of hun sigaar nog aan het oproken waren, moesten de passagiers tweede klasse wachten met instappen. Zij mochten de tram pas betreden als alle passagiers eerste klasse een plaatsje hadden gevonden. Dit was ook bedoeld om, bij grote drukte, de conducteur de tijd te geven om:
1) de achterste deuren open te doen en weer te sluiten;
2) vervolgens, langs de zittende passagiers eerste klas (met abonnement), naar voren te lopen; en
3) bij de voorste deur aan de passagiers tweede klasse een kaartje te verkopen.
Indertijd werd deze procedure alom geaccepteerd. Dit was eenvoudigweg hoe het in zijn werk ging. Het werd lang gehandhaafd, in elk geval in Nederland. Vergelijk de situatie met nu eens...
De trambestuurder rijdt zo ver door dat zijn zitplek net achter het wachthokje terecht komt. Terugkomend op het diorama, door de positionering van het tramhokje kan de toeschouwer (met verstand van zaken) zien:
- wat de voorkant van de tram is;
- wat de achterkant van de tram is; en
- wat de rijrichting van de tram is.
Ik raad je dus aan, als je dit idee wilt verwerken in je diorama, om te kijken hoe lang het diorama is ten opzichte van de tram.
Hoe maakte passagier eerste klasse zich nu bekend? Het gepeupel (tweede klasse) betaalde 10 cent per rit (best een hoog bedrag, openbaar vervoer was een luxeproduct). De eerste klasse-passagiers gingen daarentegen naar het hoofdkantoor en betaalden een abonnementsprijs. Op zo'n tramlijn waren er vervolgens vijf of zes conducteurs, die waren getraind in gezichtsherkenning. Wilde een van de hoge heren zijn abonnement verlengen, dan reed een van de conducteurs op de lijn waar die hoge heer normaal gesproken gebruik van maakte, helemaal met die meneer mee naar het hoofdkantoor waar het abonnement dan verlengd werd. Op die manier kreeg de hoge heer een onbelemmerde doorgang.
Nog een verhaal uit de praktijk.
In de zomer reed 'het gepeupel' niet met de tram. In dat jaargetijde had de conducteur alleen te maken met de heren, die zittend in de tram hun sigaren rookten. Als geste richting de conducteur, gaven de heren dan bij tijd en wijle een van hun sigaren (die zij weer hadden gekregen als cadeau van de sigarenboer) aan de conducteur. Op een mooie dag kwam de conducteur al eens thuis met 10 sigaren per ritje. Dan is er de bestuurder nog. Als zijn conducteur hebberig was en niet wilde delen, had een enkele trambestuurder nogal eens de neiging om plotseling te gaan remmen, zodat de passagiers voorover en achterover kantelden. Geërgerd, zouden de heren dan natuurlijk geen sigaar geven aan de conducteur en de trambestuurder wist dat. Bovendien kon de conducteur aan het einde van de dag niet meer op zijn benen staan. Daardoor was hij weer te laat om met het gepeupel af te rekenen en liep de conducteur commissie mis. De volgende keer kreeg de trambestuurder gewoon een deel van de sigaren
Nog een ding ten aanzien van de bovenleiding. Bij het reguliere tracé stonden de palen voor de bovenleiding zigzaggend links en rechts van het tramspoor. Dit was om slijtage gelijkmatig te laten verlopen. In jouw diorama zullen de twee palen eveneens zigzaggend moeten staan (wil je het natuurgetrouw doen). De hoek van de zigzaglijn is 15 graden. De leiding bestaat uit een staalkabel omwikkeld met koper. Tussen de bekoperde leidingkabel en de bovenleiding zaten vanzelfsprekend isolatoren, die je ook in je model kunt weergeven.
Roy dank je wel voor het prachtige verhaal.