5. De afgelopen anderhalve maand heb ik geoefend met draaibank en frees. Het is mijn bedoeling om, zoals bij mijn BMW-bouw, alle stappen van het bouwproces te laten zien, ditmaal zonder voorafgaande ervaring (vergelijk het met het aanbrengen van de strakke glanzende verflaag, dat was voor mij in de BMW-bouw ook nieuw).
Het introduceren van het materiaal kan ik op twee manieren doen: ofwel stukje bij beetje, bij elke post een toelichting van de relevante materialen, ofwel een uitgebreide post met foto's van alle materialen en daarna het bouwproces met preciezere uitleg. Dat laatste heb ik, na overleg met Patje, besloten te doen. Dit is die uitgebreide post, bedoeld voor mensen die niet weten wat deze machines kunnen of hoe ze werken. Vanzelfsprekend is de uitleg heel basaal en hopelijk voor iedere geïnteresseerde te volgen.
5a. De draaibank
Dit is de draaibank. Die bestaat uit drie hoofdonderdelen, die ik '1', '2' en '3' heb genummerd.
Onderdeel 1 is een schijf die wordt aangedreven door een motor. Zet je de draaibank aan, dan gaat die schijf dus draaien. De snelheid kun je instellen. Aan de schijf kan een klauwplaat worden bevestigd. Een klauwplaat kent iedereen van de boormachine, daar zit er ook een op hoewel die 'boorkop' wordt genoemd. Zoals je met een sleutel een boorkop open kunt draaien en weer dicht, zo kan dat met de klauwplaat van een draaimachine ook. Met een boorkop kun je er boortjes in klemmen, met een draaibank bijvoorbeeld een aluminium of messing cilinder die je wilt gaan bewerken.
Onderdeel 2 wordt het support genoemd. Op het support wordt de beitel gemonteerd. Zodra de beitel het draaiende werkstuk (dat in de klauwplaat zit) raakt, wordt er een stukje van het werkstuk afgeschraapt. De vorm van wat je gaat afdraaien wordt dus bepaald door hoe je het support beweegt.
Je kunt het support over de hele lengte van de draaibank bewegen, van helemaal rechts naar helemaal links (hoewel het natuurlijk niet de bedoeling is om met de beitel de klauwplaat te raken!), maar ook van helemaal vooraan naar achteren (=van je af). Dat doe je met de draaiwieltjes. Vier van de vijf handwieltjes die je op de foto ziet, zijn daarvoor bedoeld.
Dan ten slotte onderdeel 3, helemaal rechts van de draaibank. Dat is de losse kop. Hierin kun je bijvoorbeeld een boorkop in monteren, voor als je in de kop van het werkstuk een gat wilt boren. De losse kop kun je, zoals de naam al zegt, net als het support helemaal naar links verplaatsen. Wil je vervolgens gaan boren, dan zet je de draaibank aan en draai je aan het handwieltje van de losse kop. De boor zelf draait dus niet rond, wat een verschil is met een boormachine.
5b. Klauwplaat
Dit is een standaard zelfcentrerende klauwplaat. Er zit al een werkstuk in (let op de prachtige kwaliteit van dat werkstuk...
). Aan de zijkanten zie je de gaten voor de sleutel. Deze klauwplaat is zelfcentrerend: als je met een sleutel in één van de drie gaten draait, gaan de klauwen tegelijkertijd naar binnen of naar buiten. De drie zwarte bouten die je ziet, worden op deel A van de vorige foto gemonteerd.
5c. Onafhankelijke vierklauwplaat
Deze klauwplaat heeft niet drie maar vier klauwen. Omdat hij niet zelfcentrerend is, kun je er onderdelen mee bewerken die niet centraal moeten worden afgedraaid, zoals nokken.
5d. Opspanplaat
Hier kun je de wat grotere, onhandige werkstukken op monteren. Ook handig om te gebruiken bij de frees.
5e. Spantangenplaat
Hier zie je (in positie in de draaibank) een spantangenplaat. Een spantang zullen de meesten wel kennen van een Dremel of andere multitool: je kunt er bijvoorbeeld een boortje in doen en het dan vastklemmen met een schroef. Als het eenmaal vast zit, is het uitstekend gecentreerd. Een spantangenplaat werkt dus nauwkeuriger dan een klauwplaat. Het probleem is, dat je wel
precies de juiste maat spantang moet hebben voor je te bewerken onderdeel.
5f. De spangtangen
Dit zijn de spantangen die in de spantangenplaat kunnen worden gemonteerd. Niet te verwarren met de spantangen voor de frees.
5g. Hulpgereedschap voor in de losse kop
Even terug naar de losse kop. Ik noemde al dat je daar een boorkop in kunt monteren. Die zie je rechts op de foto. De boorkop werkt hetzelfde als bij een boormachine. Om op de draaimachine precies te kunnen boren, moet je eerst het precieze midden van het werkstuk vinden en dat doe je met een centerboor. Daarvan zie je links op de foto drie stuks. Je boort met een centerboor een klein gaatje en dat is dan het midden van het werkstuk. Vervolgens kun je met een gewone boor boren.
Ook op de foto zie je een zogenaamde 'center', het ding met de conische punt. Dat kun je tegen een wat langer werkstuk aandrukken, zodat dat werkstuk niet gaat trillen en stabiel blijft. Het beste kun je daarvoor eerst een gaatje boren met een centerboor, dan weet je zeker dat het center goed blijft zitten.
5h. Centerinrichting
Ik omschreef net dat je het werkstuk aan de ene kant aan de klauwplaat kunt hebben zitten en aan de andere kant aan de center. Het is ook mogelijk om het werkstuk
aan twee kanten tussen centers te plaatsen. Het zit dan niet aan een klauwplaat vast. Dit doe je met een centerinrichting, getoond op deze foto. Om het werkstuk met voldoende grip in beweging te krijgen, wordt er een schijf gebruikt (ook op de foto te zien) die met de door de motor aangedreven schijf meedraait en die om het werkstuk heen vast zit.
5i. Radius draaiinrichting
Om curves te maken in het werkstuk, kan een beitel worden gemonteerd op de draaiinrichting. Die draaiinrichting wordt dan weer gemonteerd op het support ('B' op de eerste foto).
5j. Meelopende lunetten
Om het werkstuk te ondersteunen tegen de krachten die de beitel erop uitoefent, zijn er deze lunetten. Ze 'lopen mee' ofwel zijn gemonteerd aan het support.
5k. Beitels HSS
Zoals gezegd, wordt de beitel aan het support gemonteerd. Er zijn verschillende beitels in verschillende materialen, elk voor een ander doel. Hier een aantal standaard hardmetalen exemplaren voor gewoon afdraaien (onderste doosje) en schroefdraad draaien (bovenste doosje). Helemaal bovenaan een afsteekbeitel, bedoeld om een werkstuk los te snijden van de rest van de cilinder.
5l. Wisselplaten met draaibeitels
Dit zijn beitels in harder materiaal en met wisselplaatjes, dus de snijdelen kunnen eenvoudig worden vervangen. Ik ben van plan vooral deze beitels te gaan gebruiken, maar heb tot nu toe enkel geoefend met de HSS-beitels.
5m. Wisselplaten met bijzondere beitels
Ook dit zijn wisselplaatbeitels, maar dan bedoeld om draad te snijden (de twee middelste), contouren te snijden (de onderste) en het werkstuk af te steken (de bovenste).
5n. Draadsnij-inrichting
Draadsnijden kan met beitels, maar ook met snijplaten. Dat gaat sneller, maar je moet precies de juiste plaat hebben voor een bepaald soort draad. Dit is voor M3 tot en met M10. Te gebruiken met de losse kop (om te centreren), maar wel handmatig. Je pakt dus de greep vast met de hand en draait het werkstuk ook handmatig rond.
5o. Sortering
De spullen liggen netjes in een la geordend. Elk doosje heeft een code gekregen ('D' voor draaibank, 'F' voor frees). Een lade is voor alle draaibank-attributen, een lade voor de frees-attributen en een lade voor de beitels en frezen.
Hierna een beschrijving van de frees plus attributen.