Mini tutorial deel 1 - houtsnijden met handgereedschap
Speciaal voor Pascal en natuurlijk ook anderen wil ik deze mini tutorial met jullie delen. Her en der krijg ik toch vragen over het gereedschap dat ik gebruik en of de technieken die ik toepas. Nu ik kan helaas niet alles goed beantwoorden en zullen er nog veel vragen zijn. Om die reden heb ik een mini tutorial gemaakt en probeer ik zoveel als mogelijke te laten zien met foto's en toelichting met tekst om wat meer uit te leggen over houtsnijden.
Ik heb de moeite genomen om zowel het handsnijden te laten zien door een bloem te snijden met handgereedschap als mede met elektrisch gereedschap.
Het eerste deel maak ik gebruikt van handgereedschap van het merk Pfeil. Dit zijn handpalm gutsen die in verschillende maatvoeringen verkrijgbaar zijn. Nu zijn er ook andere merken die kleine gutsen maken zoals Kirschen. Het zal een kwestie van voorkeur zijn, maar ik vind persoonlijk de vorm van het handvat van de Pfeil gutsen prettiger. Daarbij zijn ze ook iets voordeliger in prijs. Toch moet je per guts al snel 20 euro per stuk afrekenen.
Het tweede deel zal ik een elektrisch roterende multitool van Proxxon gebruiken. Dremel of andere merken werken ook, qua merk heb ik niet een voorkeur. Wel kunnen de spantangetjes anders qua maatvoering zijn waardoor je bepaalde bitjes niet 1:1 kan uitwisselen tussen de verschillende merken en het handvat kan van het ene merk net iets prettiger aanvoelen. De Proxxon roterende gereedschap type 60E koste in een setje rond de 80 euro.
Het is niet de bedoeling om te battelen welk gereedschap beter is, handgereedschap vs elektrisch. Ik wil met deze mini tutorial laten zien dat je hetzelfde met verschillend gereedschap kunt maken en dat je persoonlijk een voorkeur kan hebben voor het een of ander. Dat is prima, het gaat uiteindelijk om het resultaat en niet de middelen die je gebruikt. Ik persoonlijk vind het prettig om beide soorten gereedschap te gebruiken.
Met gutsen kun je meer detail snijden maar zul je meer geduld moeten hebben. Ook zul je t.z.t. je gutsen moeten wetten / slijpen of stroppen om de schepte te behouden. Met elektrisch gereedschap gaan dingen op deze schaal sneller, maar verlies je wat detail doordat je bitjes niet zo dun zijn als je mesjes of gutsjes. Daarbij zal je t.z.t. bitjes moeten vervangen omdat ze bot worden. Kortom, ik kies het gereedschap voor het onderdeel dat ik moet maken en mix tussen beide.
Veiligheid voorop!
Voordat we gaan starten wil ik jullie erop wijzen dat ik voor deze tutorial mijn werkstuk niet hebt vastgemaakt op mijn snijmat. Dit is zeker wel te adviseren. Ik gebruik normaliter dubbelzijdig tape of plakband van de merken 3M, Pattex of Tesa. Dit is heel sterk, houdt je werkstuk stevig op z'n plek en ook nadien weer eenvoudig te verwijderen. Ook wat goed werkt is rubbercement lijm. Het is een lijm op siliconenbasis die geen sterke hechting heeft, makkelijk weer te verwijderen is maar wel je werkstuk goed op z'n plaatst houdt. Voor het werken met zulk scherp gereedschap adviseer ik een ieder dit ter harte te nemen. Mocht je uitschieten met een vlijmscherpe guts dan zit je niet in je vinger maar er doorheen. Kortom, zet je werkstuk vast en gebruik beide handen om je gutsjes te begeleiden.
Goed, genoeg gezegd, tijd om het e.e.a. te tonen.
Voor deze tutorial gebruik ik 4 verschillende typen gutsen. Hieronder zie je welke dit zijn. Ook heb ik de vorm van het snijvlak in het groen aangegeven. Het is zelfs mogelijk om maar 2 typen te gebruiken voor het snijden van de bloem, maar omdat ik in de luxe positie verkeer dat ik kan kiezen uit meerdere gutsen, gebruik ik ze ook.
Okay, zoals jullie eerder gezien hebben begint het met het maken van een goede tekening. Daarbij moet de tekening worden overgenomen op het hout waarbij het hout op de juiste dikte of van formaat moet zijn.
De omlijning "outline" van de vorm wordt uitgezaagd met een figuurzaag of met een roterende multitool of handgereedschap.
Nu is het voor jezelf om van een twee dimensionaal plaatje / tekening een drie dimensionaal houtsnijwerk te maken. Dat betekent dat je voor jezelf diepte "z-as" moet indenken en in je snijwerk moet snijden.
Voorbereiding
1) Maak gebruik van een goede tekening op schaal
2) Selecteer en zaag het stuk hout uit waarin je gaat houtsnijden. Zorg dat dit op maat is en neem de tekening over op het hout
3) Haal het hout om de tekening weg, dat wil zeggen, de omtrek van het te snijden figuur blijft over.
Nu dit is gedaan, kun je gaan beginnen.
Ik zoek dan ook het diepste en hoogste punt op. Beide liggen voor de bloem dicht bij elkaar en betreft het hart of knop van de bloem wat het hoogste punt is tezamen met de punten van de bladeren. Het dieptste punt ligt om het hart van de bloem.
Ik snijd per blaadje vanaf de rand / buitenkant naar binnen toe richting het hart totdat ik de juiste diepte heb bereikt. Voor deze bloem doe ik dat per blaadje, dus 4x en ik gebruik een half ronde guts ongeveer zo breed als het blaadje.
Nu heb ik de eerste stap gedaan. Ik ben wel al mijn lijnen kwijt. Om de volgende stap uit te voeren, teken ik eerst de lijnen op het werk die ik voor de volgende stap moet snijden.
In dit geval de meest diepe lijnen die de blaadjes onderling verdeeld.
Om deze lijnen uit te snijden gebruik ik de gust met een "V" vorm. Ik snijd nu vanaf het midden naar de buitenkant toe. Dat komt doordat het bij de knop / hart de lijn smal is en breder wordt naar het uiteinde.
Dan is het makkelijker om van binnen naar buiten te snijden. Door tijdens het snijden steeds iets meer kracht te zetten zal de guts dieper snijden waardoor geleidelijk aan de lijn breder en dieper wordt.
Dat is precies wat je wilt bij deze handeling.
De volgende stap is opnieuw de lijnen tekenen van het te snijden deel. In dit geval de groeven in de blaadjes.
Ook hiervoor gebruik ik dezelfde "V" vorm guts en is de manier van snijden hetzelfde als bij stap 3.
De laatste fase is het afronden en schoonmaken, "zacht" maken van harde lijnen. Zorgen voor een vloeiend verloop tussen de afzonderlijke blaadjes. Het mooi rond maken van de knop enz enz.
Je kan bijvoorbeeld een schuurpapiertje met zeer fijne korrel gebruiken
Nu af en toe gebruik ik ook mijn naaldvijlen om de vorm (buitenkant) her en der te corrigeren. Naaldvijlen zijn metaalvijltjes met een zeer fijn gekapte profiel. Dit is ideaal voor houtbewerking op deze schaal, daar je steeds maar mm's weghaald.
In deel twee zal ik eenzelfde bloem snijden maar dan maak ik gebruik van mijn Proxxon multitool.
